هفته پلیس و چند تذکر

۱۳ مهرماه در تقویم امسال مصادف است با آغاز هفته انتظامی؛ مناسبتی که هر ساله فرصت و بهانه‌ای می‌شود برای پرداختن به جایگاه و نقش ممتاز فرماندهی انتظامی در تامین نظم و امنیت شهروندان و البته چالش‌های پیش روی این نیروی منحصر به فرد نظامی. منحصر به فرد بودن این نیرو از آن جهت است که فرماندهی انتظامی تنها یگان نظامی کشور است که به طرز مستقیم با بدنه جامعه درگیر است و همین مواجهه مستقیم، ظرافت‌ها و حساسیت‌های پیش روی این نیرو را صد چندان می‌کند.

نیروی انتظامی که حالا با ارتقاء ساختار سازمانی به «فرماندهی کل انتظامی جمهوری اسلامی ایران» (فراجا) تبدیل شده، از جمله نهاد‌هایی است که می‌توان آن را مولود انقلاب اسلامی دانست؛ چراکه نیروی انتظامی از دل کمیته‌های انقلاب اسلامی و بعد از ادغام این نهاد انقلابی – که حافظ امنیت شهر‌ها در دهه پرمخاطره ۶۰ بود – با شهربانی و ژاندارمری متولد شد و همزمان با آغاز دهه ۷۰ قدم در راه ماموریتی سخت و ناهموار گذاشت. از آن زمان تاکنون که سه دهه می‌گذرد، نیروی انتظامی در مسیر انجام وظایفش، فراز و نشیب‌های بسیاری داشته و در هر مقطعی با انبوهی از مسائل مواجه بوده است، اما به اذعان کارشناسان این حوزه، حرکت پلیس در این سه دهه در مجموع رو به جلو و در مسیر تکامل بوده است. از توسعه و ارتقای دانشگاه علوم انتظامی امین به عنوان مهد آموزش و تربیت نیروی انسانی تراز پلیس انقلاب اسلامی گرفته، تا راه‌اندازی مرکز فوریت‌های پلیسی ۱۱۰ در اواخر دهه هفتاد به عنوان سریع‌ترین مسیر دسترسی مردم به پلیس، راه‌اندازی یگان‌های تخصصی و علمی مثل فتا، اینترپل، یگان‌های ویژه و ...، همه و همه از رویش‌های درخت فراجا در سی و یک سال گذشته بوده است؛ به طوری که امروز نیروی انتظامی به درجه‌ای قابل قبول از تکامل سازمانی و تخصصی رسیده و می‌توان از آن، انتظار ایفای نقش هوشمندانه و تخصصی در مأموریت‌های گوناگون را داشت.

اما نکته اساسی و مهم در این میان، حرکت نیروی انتظامی در گام دوم انقلاب اسلامی است؛ نیروی انتظامی امروز و در حالی که تقدیم بیش از ۱۳ هزار شهید برای نظام و امنیت کشور را در کارنامه خود دارد، قدم در مسیر جدیدی گذاشته و با تهدیدات چندلایه و متنوعی مواجه است که ایفای درست آنها، مستلزم بازنگری در سازمان از حیث فرایند‌ها و ساز و کارهاست. شاید مروری بر پیام رهبر معظم انقلاب و فرماندهی معظم کل قوا در هفته نیروی انتظامی سال گذشته، بهتر از هر سخن یا تحلیل دیگری، بتواند هدف غایی حرکت نیروی انتظامی در گام دوم انقلاب اسلامی را ترسیم کند؛ حضرت آیت‌الله امام خامنه‌ای (مدظله العالی) در این پیام کوتاه و عمیق، تاکید کردند: «نیروی انتظامی یکی از ستون‌های استوار امنیت در کشور است. این نقش ارزشمند، در سال‌های اخیر برجستگی بیشتری یافته است. همکاری و کمک به دستگاه‌های متصدی برخی خدمات مردمی، مانند آنچه در تعامل با ستاد ملی مقابله با کرونا دیده شد، نیز جنبه‌ی دیگری از ارزش‌های این سازمان است. همه در نیرو - بویژه مسئولان و مدیران - باید تلاش کنند سطح خدمتگزاری و انجام وظیفه را ارتقاء دهند و با کارکرد خود، قدر انتظامی را نیز در چشم عموم مردم ارتقاء بخشند».

نکته اساسی و محوری در ارتقاء و کارآمدی انتظامی در گام دوم انقلاب اسلامی، همین است که در فراز آخر پیام رهبر حکیم انقلاب آمد؛ یعنی بالا رفتن قدر و منزلت پلیس جمهوری اسلامی در چشم و دل مردم. این هدف نیز جز با ارتقاء و بهبود کارکرد انتظامی به دست نمی‌آید و لازمه این ارتقاء و بهبود کارکرد نیز چند نکته است.

نخست اینکه، ایفای ماموریت‌های گوناگون فراجا در گام دوم انقلاب، مستلزم شناخت دقیق صحنه ماموریت و فرصت‌ها و تهدید‌های معنوی موجود در آن است. دوم و در ادامه نکته قبل، پلیس موفق به شناخت دقیق صحنه ماموریت و ایفای مسئولانه، قاطعانه و هوشمندانه ماموریت نمی‌شود، مگر با آموزش و تربیت دائمی و روزآمد شدن از دل این فرآیند تعلیم و تربیت. آموزش و تربیت پلیس در تراز هم همانگونه که در سازوکار‌های آموزشی و تربیتی فعلی ساری و جاری است، باید با اهتمام بیشتری مورد توجه باشد.

سومین لازمه موفقیت و تعالی روزافزون جایگاه پلیس در مسیر جدید، تعامل و هم افزایی مستمر و واقعی سایر نهادها– اعم از سطح عمومی و نخبگانی – با پلیس است. در نهایت، آنچه به اثرگذاری راهکار‌های گفته شده کمک شایانی می‌کند، حمایت از ستون‌های استوار امنیت، رفع نیاز‌ها و دغدغه‌های مادی و معنوی پلیس و ایجاد حس آرامش و اطمینان در او برای ایفای قانونی وظایفش خواهد بود.